Trong bối cảnh môi trường đang chịu nhiều áp lực, trào lưu ẩm thực bền vững không chỉ là một xu hướng nhất thời mà đã trở thành triết lý sống của nhiều đầu bếp, nhà hàng và thực khách. Đó là cách tiếp cận thông minh và có trách nhiệm, giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên mà vẫn đảm bảo hương vị tinh tế trong từng món ăn.
Ẩm thực bền vững là gì?
Ẩm thực bền vững không đơn thuần là chọn nguyên liệu hữu cơ hay giảm rác thải nhựa. Đó là một hệ tư tưởng trong ăn uống, đảm bảo thực phẩm được sản xuất, chế biến và tiêu thụ theo cách giảm tác động xấu đến môi trường, hỗ trợ nền kinh tế địa phương và bảo vệ sức khỏe con người.
Triết lý này tập trung vào ba yếu tố chính:
- Nguyên liệu sạch: Được sản xuất theo phương pháp thân thiện với môi trường, không lạm dụng hóa chất hay gây hại đến hệ sinh thái.
- Hạn chế lãng phí thực phẩm: Giảm tối đa lượng thực phẩm bị bỏ đi, sử dụng hiệu quả nguyên liệu.
- Hỗ trợ kinh tế địa phương: Ưu tiên nguyên liệu từ các trang trại nhỏ, thúc đẩy mô hình nông nghiệp bền vững.
Sự thay đổi này không chỉ diễn ra trong các nhà hàng cao cấp mà còn len lỏi vào từng bữa ăn gia đình, quán ăn đường phố và cả các chuỗi thức ăn nhanh.
Vì sao trào lưu ẩm thực bền vững ngày càng phổ biến?
1. Nhận thức về môi trường tăng cao
Môi trường đang bị tàn phá bởi chính cách con người sản xuất và tiêu thụ thực phẩm. Biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và ô nhiễm nguồn nước là những hậu quả rõ rệt từ mô hình sản xuất thực phẩm công nghiệp.
Ngành công nghiệp thực phẩm hiện nay tiêu thụ gần 70% tài nguyên nước ngọt và đóng góp tới 30% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Trước thực trạng này, nhiều đầu bếp và nhà hàng đã bắt đầu thay đổi cách họ hoạt động, tập trung vào sự bền vững thay vì lợi nhuận đơn thuần.
2. Sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng
Người tiêu dùng ngày nay quan tâm nhiều hơn đến xuất xứ thực phẩm. Họ muốn biết món ăn trên bàn của mình đến từ đâu, được nuôi trồng và chế biến như thế nào.
Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy hơn 60% thực khách sẵn sàng trả thêm tiền cho những bữa ăn được làm từ nguyên liệu sạch, có nguồn gốc rõ ràng. Điều này đã thúc đẩy các nhà hàng thay đổi, từ việc sử dụng thực phẩm hữu cơ cho đến việc loại bỏ hoàn toàn đồ nhựa dùng một lần.
3. Sự vào cuộc của các đầu bếp hàng đầu
Các đầu bếp nổi tiếng trên thế giới đang trở thành những người tiên phong trong phong trào ẩm thực bền vững. Họ không chỉ sáng tạo món ăn từ nguyên liệu sạch mà còn thúc đẩy nhận thức cộng đồng về trách nhiệm trong ăn uống.
René Redzepi – bếp trưởng của Noma, nhà hàng từng giữ danh hiệu tốt nhất thế giới, đã chuyển sang chế biến thực phẩm từ nguyên liệu bản địa, thu hoạch theo mùa để giảm tác động đến môi trường.
Ở Việt Nam, nhiều đầu bếp cũng bắt đầu đưa các loại rau rừng, cá sông và nguyên liệu bản địa vào thực đơn, thay vì phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu xa xỉ.
Những nguyên tắc vàng trong ẩm thực bền vững
1. Ưu tiên thực phẩm theo mùa và địa phương
Sử dụng nguyên liệu theo mùa giúp đảm bảo thực phẩm luôn tươi ngon và hạn chế lượng khí thải carbon từ quá trình vận chuyển. Các nhà hàng bền vững thường chọn nguyên liệu từ nông dân địa phương, chợ phiên hoặc trang trại hữu cơ gần khu vực.
Ví dụ, một nhà hàng ở Đà Lạt có thể tận dụng nguồn rau xanh từ những trang trại xung quanh, thay vì nhập khẩu từ nước ngoài.
2. Giảm lãng phí thực phẩm
Hàng triệu tấn thực phẩm bị lãng phí mỗi ngày trong khi nhiều nơi trên thế giới vẫn đang đối mặt với tình trạng thiếu ăn. Để giải quyết vấn đề này, nhiều nhà hàng đã áp dụng các biện pháp như:
- Sử dụng tối đa nguyên liệu: Tận dụng vỏ rau củ, xương, thịt vụn để nấu nước dùng thay vì vứt bỏ.
- Tùy chỉnh khẩu phần ăn: Đưa ra lựa chọn khẩu phần phù hợp với nhu cầu thực khách để tránh đồ ăn thừa.
- Tái chế thực phẩm: Một số quán cà phê đã sử dụng bã cà phê làm phân bón, trong khi nhà hàng có thể biến vụn bánh mì thành bột làm bánh mới.
3. Thực đơn thân thiện với môi trường
Thực đơn của các nhà hàng bền vững đang có sự thay đổi rõ rệt:
- Giảm bớt thịt đỏ vì chăn nuôi gia súc tiêu tốn nhiều tài nguyên nước và đất.
- Tăng cường món ăn từ thực vật, sử dụng đậu, hạt và rau củ thay thế protein động vật.
- Chế biến thực phẩm ít gây tác động đến môi trường, ví dụ như hấp, nướng thay vì chiên rán dầu mỡ.
4. Loại bỏ đồ nhựa và bao bì không cần thiết
Các nhà hàng bền vững đang dần loại bỏ ống hút nhựa, hộp xốp và túi nylon. Thay vào đó, họ chuyển sang dùng hộp giấy, lá chuối, ống hút tre hoặc kim loại để giảm thiểu rác thải.
Những nhà hàng tiên phong trong phong trào ẩm thực bền vững
Noma (Đan Mạch)
Nổi tiếng với việc sử dụng nguyên liệu theo mùa, thu hái từ rừng và biển địa phương, Noma đã định nghĩa lại khái niệm ẩm thực bền vững trên bản đồ ẩm thực thế giới.
Azurmendi (Tây Ban Nha)
Nhà hàng này không chỉ phục vụ thực phẩm hữu cơ mà còn sử dụng hệ thống năng lượng tái tạo, tái chế nước và tự trồng nguyên liệu ngay trong khuôn viên.
Nhà hàng Chay Hum Vegetarian (Việt Nam)
Tại TP.HCM, Hum Vegetarian là một trong những nhà hàng chay tiên phong trong việc kết hợp ẩm thực bền vững với nghệ thuật chế biến tinh tế, sử dụng thực phẩm hữu cơ và hạn chế tối đa rác thải nhựa.
Xem thêm bài viết khác: Xu Hướng Healthy Food Cho Một Cuộc Sống Lành Mạnh
Kết luận
Ẩm thực bền vững không chỉ là xu hướng mà còn là một phong cách sống, một trách nhiệm với môi trường và thế hệ tương lai. Mỗi lần chúng ta chọn ăn thực phẩm theo mùa, hạn chế lãng phí hay ưu tiên nguyên liệu địa phương, là chúng ta đang góp phần vào một nền ẩm thực lành mạnh và có trách nhiệm hơn.
Cùng Sharoqkhan restaurant đầu ngay từ bây giờ – bằng những lựa chọn đơn giản trong bữa ăn hàng ngày. Vì ăn ngon không chỉ là tận hưởng mà còn là bảo vệ hành tinh này.
